Αν επικρατήσουν οι γραφειοκράτες

Ωστόσο τα ερωτήματα τίθενται: ως πότε η επανάσταση θα συνδέεται με την πρόοδο της οικονομίας; Και αν υπάρχει μία ιστορική αναγκαιότητα που κινεί αυτή την πρόοδο, τι σχέση μπορεί να έχει μιά επανάσταση με αυτή τη διαρκή αναπαραγωγή της εθελόδουλης και λιπαρής ευτυχίας των ηλιθίων;

Μέχρι πότε (και γιατί) θα πρέπει η επανάσταση να «προωθεί» την οικονομία; Κι αν αυτή την «προώθηση» μπορεί να την πραγματοποιήσει μιά ολοκληρωτική εξουσία (κι έχει αποδειχτεί πως μπορεί), τι θα πούμε τότε γι αυτήν την ολοκληρωτική εξουσία;

Με τι άλλα κριτήρια θα την καταδικάσουμε (αν, εννοείται, θέλουμε πια να την καταδικάσουμε) αφού το οικονομικό κριτήριο της «προόδου» μαρτυρεί υπέρ αυτής;

Και τι χρειάζεται τότε, στο κάτω κάτω, αυτή η «επανάσταση» όταν υπάρχουν φασιστικές ή «κομμουνιστικές» μορφές κοινωνικής επιστράτευσης που μπορούν να εξαντλήσουν κάθε όριο και κάθε δυνατότητα της άλογης διαδικασίας «παραγωγή για την παραγωγή» και «πρόοδος για την πρόοδο»;

Η επανάσταση, όποτε υπήρξε, ήτανε πάντα το ρήγμα σ αυτή τη διαδικασία, σ αυτή την τρελή αλυσίδα της προοδευτικής συσσώρευσης.

Ηταν ένα ξαφνικό (και προσωρινό) σταμάτημα. Στη συνέχεια η Ιστορία «οφείλει» και πάλι να «προχωρήσει»: η επανάσταση θα ηττηθεί ή θα «νικήσει» - θα γίνει Μνήμη ή θα γίνει Κράτος, θα γίνει φάντασμα ή θα γίνει υπηρέτρια της πολιτικής οικονομίας, και τότε όλο το χυμένο και χαμένο αίμα θα γίνει αίμα κερδισμένο, κομματικό φολκλόρ, «κόκκινος ψαλμός», τελετουργικό πλακάτ, άρτος και θέαμα των μαζών, όπιο και αντίδωρο των εθνικών ποιητών.

Μετά τις επαναστάσεις έρχονται οι εξουσίες να πούν στους επιζήσαντες προς χάριν τίνων σκοπών έπεσαν αυτοί που έπεσαν. Μετά τους νεκρούς έρχονται οι συγγενείς στα ταμεία συντάξεων. Μετά τα τραγούδια του έρωτα και του θανάτου έρχονται οι εθνικές επαίτειοι με τα γεροντικά φληναφήματα των φιλοσόφων, οι οποίοι αν δεν έγιναν άρχοντες της πλατωνικής Πολιτείας, που ονειρεύτηκαν ή εδίδαξαν ως ιδεατή κομμούνα και εβίωσαν ως σύγχρονο στρατώνα, τα κατάφεραν επιτέλους να γίνουνε πρόεδροι της αστικής δημοκρατίας.

Μετά το «χάος» έρχεται πάντα η «τάξη». Αυτή είναι η μοίρα της επανάστασης. Κι αυτή είναι η μοίρα των νεκρών της - να τους αλλάζουνε το νόημα του θανάτου τους προς όφελος των ζωντανών και προς όφελος της εξουσίας.

Γιατί ό, τι επιζεί είναι η εξουσία. Αυτή θα μας πεί τι ήταν το παρισινό 1871, το ρωσικό 1917 και το ουγγρικό 1956. Αυτή θα μας πεί τι ήταν η επανάσταση στο παρελθόν και τι «οφείλει» να είναι στο μέλλον.

Αυτή θα στήσει αγάλματα στον Μαγιακόβσκι, στον Γκεβάρα, στο Πολυτεχνείο - κι αυτή θα ξαναστήσει τα πολυβόλα μπροστά στ αυριανά Πολυτεχνεία.”

Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος: Η Εσχατη Στράτευση, ύψιλον, Αθήνα 1985